Onderwijs zonder drempels

Kees Hoogvorst is sinds een halfjaar voorzitter van College van Bestuur bij middelbare school Jan Arentsz. Anne Bruggeman is dat sinds april bij SaKS. Hun droom: een nieuwe voorziening in de regio Alkmaar voor kinderen van vier tot achttien jaar.

Zijn er meer van zulke scholen in Nederland?

Kees: ‘Zeker. Neem DENISE in Amsterdam, met kleuteronderwijs tot zes atheneum in één gebouw. Geen harde overgang van groep acht naar de brugklas, maar van groep acht naar groep negen, tien en elf. En mavo, havo en vwo zitten gewoon bij elkaar. Pas na het derde jaar kies je je profiel. Ga je mavo doen, dan heb je meteen je examenjaar. Havo en vwo krijgen dan de kernvakken, met het echte profiel pas het jaar daarna. DENISE bewijst dat het kan. Maar er zijn natuurlijk veel meer vormen te bedenken.’

Anne: ‘Wij gaan het echt invullen op onze eigen manier. Op basis van wat goed is voor onze kinderen en wat de regio Alkmaar nodig heeft. Deze voorziening moet een levens­echte proeftuin worden, een inspiratiebron voor het andere onderwijs. Uitgangspunt is de doorgaande ontwikkeling van kinderen.’

Wat vinden de ouders van dit idee?

Anne: ‘Dat is onze grootste uitdaging. Wij weten zelf dat vroege selectie niet goed is. Dat lezen en horen we keer op keer. Vergelijk het met een baby. De ene baby heeft dertien maanden nodig om te leren lopen, een andere baby negen maanden. Maar uiteindelijk leren we het allemaal. Onze hersen­ontwikkeling gaat precies op dezelfde manier. Het ene kind kan op de basisschool al geweldig rekenen, het andere pas op z’n vijftiende. Je moet ze de tijd geven. Maar ouders denken: de eindtoets is leidend, die moet goed gemaakt worden, dan kan mijn kind naar het vwo. Wij zijn ervan overtuigd dat dit veel stress veroorzaakt en gemiddelden niet passen bij ontwikkelingen van een individu. Daarom willen we laten zien hoe gaaf en effectief zo’n nieuwe school kan zijn. We doen het niet voor onszelf, we denken serieus dat er een fout zit in het huidige systeem.’

­Kees: ‘Het is vooral een gevecht tegen beeldvorming. Dit systeem bestaat al meer dan honderd jaar. Ouders denken vaak: ik ben op deze manier opgegroeid, dus het is ook goed voor mijn kind. Terwijl heel veel onderzoeken aantonen dat dat niet zo is. En het gaat niet alleen om de brugklas, of om de vroege selectie. Je mag in het huidige onderwijs je mobiel niet eens gebruiken. Samenwerken als volwassene wordt op een school nog spieken genoemd. De scholen functioneren heus nog wel, maar bereiden ze kinderen ook voor op de moderne samenleving? Wij denken van niet.’

‘We zijn zeer enthousiast, omdat het zo ontzettend veel gaat opleveren. Een heerlijk relaxte overgang van PO naar VO’

Wat kunnen primair en voortgezet onderwijs van elkaar leren?

Kees: ‘Ze kunnen elkaars expertise gebruiken. PO-leerkrachten zijn pedagogisch sterk. Zij kijken integraal naar onderwijs. Op middelbare scholen denken veel docenten in aparte vakken; Nederlands, wiskunde, Frans. Hoe mooi zou het zijn als we wiskunde aan geschiedenis en kunst kunnen koppelen. Aan de andere kant: een beetje vakspecialisme van het VO zou ontzettend mooi zijn in PO. Examenleerlingen zouden zelfs scheikunde kunnen geven aan jongere kinderen, dat is toch prachtig? The best of both worlds.’

Jullie zijn zeer enthousiast

Kees: ‘Omdat het zo ontzettend veel gaat opleveren. Een heerlijk relaxte overgang van PO naar VO. Tuurlijk, we gaan heus wel nadenken over overgangsrites. Met nog steeds een musical in groep acht. Maar misschien wordt zo’n musical dan wel vormgegeven met de hele school. Want we hebben een waanzinnige kunst en cultuur-sector die prachtige voorstellingen kan maken.’

Anne: ‘Zeven jaar geleden hebben we dit principe al een beetje toegepast. Het ging toen slecht met een basisschool in Bergen. We besloten een experiment uit te voeren. Wat zou de ideale school zijn, vroegen we ons af. Dat werd een vernieuwende vorm van onderwijs. Inmiddels is het aantal leerlingen op die school bijna verdubbeld, zo succesvol is dat geweest. En dat heeft als prikkel gediend voor andere scholen in Alkmaar. En ook deze onderwijsvoorziening gaat iets betekenen voor de regio, daarom hebben ook Ronduit en SOVON zich aangesloten bij dit initiatief. Samen het Alkmaarse onderwijs mooier maken!’